سال تحصیلی در ایران

تا دوسال قبل اولین روز ترم های دانشگاهی (حداقل در دانشگاه ما) چه نیمسال اول که از مهر شروع می شد و چه نیمسال دوم که اواسط بهمن، از روز دوشنبه بود. اوایل زیاد به این موضوع دقت نمی کردم تا اینکه حدود دوسال پیش دانشگاه تصمیم گرفت اولین روز تحصیلی شنبه شود. آن زمان یکی از دوستان می گفت علت این شروع از دوشنبه تقلید کورکورانه سیستم تحصیلی از مدل غربی بود. چرا که تعطیلی آخر هفته ی آن ها روز شنبه یا یکشنبه است و روز اول هفته شان می شود دوشنبه! خنده دار بود نه؟

این گذشت تا چند وقت پیش که به ذهنم رسید نکند ماه شروع ترم های تحصیلی را نیز براساس همین مدل غربی چیده اند؟ متأسفانه احساس می کنم حدسم درست بوده. در کشورهایی که جشن کریسمس دارند (عمده کشورهای غربی) سال تحصیلی از اوایل سپتامبر (اواسط شهریور) شروع می شود و تا اواخر ماه می (اوایل خرداد) ادامه می یابد. در طول سال نیز تعطیلی عمده شان تعطیلات زمستانی کریسمس است که از اواسط دسامبر به مدت دوتا چهار هفته (تا اوایل دی) به طول می انجامد. بدین شکل دو ترم تحصیلی شان در دو طرف تعطیلاتشان می افتد.

سیستم آموزشی ما نیز با کمی تغییر به همین شکل است که با در نظر گرفتن عید نوروز به وضع اسفباری دچار شده است. به شکلی که در نیمسال دوم ما  بازده آموزشی کاهش محسوسی دارد.

درحقیقت اگر می خواستیم مدلی منطقی داشته باشیم می بایست ترم تحصیلی مان (چه دانشگاه و چه مدرسه) از اول آذر آغاز می شد و بعد از سه ماه برگزاری کلاس، اسفند ماه به ارزشیابی آخر ترم اختصاص می یافت و بعد از گذراندن دوهفته تعطیلی نوروز ترم جدید از نیمه فروردین آغاز می شد و بعد از گذر سه ماه کلاس و یک ماه ارزشیابی آخر ترم در نیمه مرداد به پایان می رسید. سه ماه و نیم نیز اختصاص به تعطیلات تابستانی (که البته نامش باید تغییر کند) اختصاص می یابد.

در این مورد نیز همانند سایر مسائل کلان کشور می بایست هزینه فایده کرد و دید من حیث المجموع انجام این کار به نفع ماست؟ در این مسیر به نظر می آید مسائل زیر باید مد نظر قرار گیرد:

1. مصرف انرژی و میزان تغییر آن (کاهش یا افزایش)

2. میزان تغییر بازده آموزشی در مراحل تحصیلی مقدماتی در مدارس و عالی در حوزه و دانشگاه

3. مدیریت توزیع زمانی و مکانی مسافرتی و توریستی کشور

4. مدیریت توزیع زمانی و مکانی ترافیک در کلانشهرها

5. آب و هوا

6. توجه به شرایط خاص تحصیلی دانش آموزان با توجه به شهری یا روستایی بودنشان

7. توجه به تغییر زمان شروع و پایان سال تحصیلی بدین شکل با مدل جهانی

8. معضلات شروع طرح و اینکه مثلا به یکباره این تغییر انجام شود یا پلکانی

9. توجه به تغییر تقویم کاری مجموعه های خدماتی مرتبط (مثل سازمان سنجش و...)

و...

این لیست همین طور می تواند ادامه یابد.

به هر حال یک ایده است که باید تراز هزینه فایده ی آن را مبنای تصمیم گیری کرد. شاید هم در مجموع به نفع کشور نباشد. والله اعلم. باید تحقیق کرد.

یاعلی